Fantom Ağrısı Nedir?
Fantom ağrısı; kişinin daha önceden ampute edilen eli, kolu veya bacağı gibi bir uzvu ağrıyormuş, kaşınıyormuş ya da elektrik çarpıyormuş gibi gelen, giden veya sürekli olarak hissedilen durumudur.
Genellikle amputasyondan sonraki ilk hafta içinde başlar.
Amputasyon sonrası bu fenomenin psikolojik bir sorun olduğuna inanılıyordu ancak uzmanlar artık bu gerçek hislerin omurilik ve beyinden kaynaklandığını kabul ediyorlar. Omurilik ve beyin bölgeleri, eksik uzuvdan giriş kaybeder ve beyin vücudun duyu devresinin ampute edilen uzuv bölümünü vücudun başka bir bölümüne yeniden eşleştirir.
MR görüntüleme veya PET gibi görüntüleme taramaları sırasında ampute uzuv sinirlerine nörolojik olarak bağlı olan beyin kısımları, kişi fantom ağrı hissettiğinde aktivite gösterir. Sonuç olarak birşeylerin doğru olmadığına dair vücudun en temel mesajı ağrı, acı tetiklenir. Hasarlı sinir uçları, ampütasyon bölgesindeki skar dokusu ve etkilenen bölgedeki ampütasyon öncesi ağrının fiziksel belleği fantom ağrısına katkıda bulunur. Güdük ağrısıyla karıştırılmamalı.
Güdük ağrısı; bir uzvun amputasyondan sonra kalan kısmında hissedilen ağrı türüdür. Amputasyon geçiren kişilerin yaklaşık yarısında görülür. Ameliyattan hemen sonra genellikle ilk hafta içinde ortaya çıkabilir, ancak iyileşmenin ötesinde de devam edebilir. Genellikle şiddetli değildir, ancak güdük ağrısı ve fantom ağrısı sıklıkla birlikte ortaya çıkar. Batma, yanmma, zonklama şeklinde görülebilir.
Kemik veya yumuşak dokudaki sorunlar, enfeksiyon varlığı, uzuvda zayıf kan dolaşımı, tümör, potezin uygunluğu veya kullanımıyla ilgili sorunlar güdük ağrısına neden olabilir.
Nöromodülasyon uygulanır. Ağrıyı halletmek için sinir üzerinde elektriksel stimülasyon kullanılır. Omurilik stimülasyonu (SCS), periferik sinir stimülasyonu (PNS) ve transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu (TENS) güdükteki ağrıyı hafifletmeye yardımcı olur. Whirlpool tedavisinde ısıdan olduğu kadar basınçlı suyun uyarıcı etkisiden ve hidrostatik basıncından yararlanır. Kas spazmını azaltır. Deri reseptörlerine mekanik etki oluşturarak zıt irritasyon etkisiyle, sedatif ve analjezik etki meydana getirir. Vazodilatasyon oluşur, lokal arterial ve venöz dolanım gelişir, skar dokuları yumuşatır, yaraları temizler, iyileşmeyi hızlandırır, mekanik etkisiyle ölü dokuları ve iltihabı temizler.
